Ο σύγχρονος τρόπος ζωής των παιδιών

Από το πρώτο έτος της ζωής τους μέχρι την εφηβεία, τα παιδιά ψηλώνουν κατά μέσο όρο 5-6 εκ / χρόνο και το βάρος τους αυξάνει αντίστοιχα κατά 2 με 3 κιλά. Τα διαγράμματα ανάπτυξης παρέχουν σημαντικές πληροφορίες για την φυσιολογική ανάπτυξη και την πορεία της υγείας ενός παιδιού. Όταν ένα παιδί βρίσκεται πολύ κάτω από τους φυσιολογικούς δείκτες ανάπτυξης, αυτό συνιστά πιθανό υποσιτισμό. Όταν βρίσκεται σημαντικά πάνω, αυτό σημαίνει πως υπάρχει παχυσαρκία και πιθανώς χαμηλή φυσική δραστηριότητα.

Ποιες είναι οι ενεργειακές ανάγκες των παιδιών;

 και κάτι αστείο,για τον σύγχρονο τρόπο ζωής

Μπορεί να διαφέρουν σημαντικά από παιδί σε παιδί και εξαρτώνται από την ανάπτυξη και την φυσική του δραστηριότητα. Ένα παιδί ενός χρονών έχει ημερήσιες ανάγκες περίπου 800 θερμίδες/ ημέρα, στην ηλικία των 6 είναι περίπου οι διπλάσιες, ενώ ένα δραστήριο παιδί στην ηλικία των 10 έχει περίπου 2000 θερμίδες/ ημέρα.Τα παιδιά που έχουν αυξημένη φυσική δραστηριότητα έχουν πιο αυξημένες ενεργειακές ανάγκες και διατηρούν πιο εύκολα φυσιολογικό σωματικό βάρος, ενώ τα αδρανή παιδιά ακόμη κι αν καταναλώνουν λιγότερη τροφή οδηγούνται πολύ εύκολα στην παχυσαρκία.Η πραγματικότητα στη χώρα μας δεν είναι καθόλου ευχάριστη. Τα μικρά παιδιά γίνονται ολοένα και πιο αδρανή, ασχολούνται με τον αθλητισμό ολοένα και λιγότερα, με τα κορίτσια να έχουν την πρωτιά. Ο σύγχρονος τρόπος ζωής αλλά και η έλλειψη προσανατολισμού προς τις δραστηριότητες, των Ελληνικών σχολείων, επιδεινώνουν καθημερινά την εικόνα.
                                              

                                     
1.Το διαιτολόγιο των παιδιών

Για να είναι θρεπτικά επαρκές και ισορροπημένο το διαιτολόγιο των παιδιών, θα πρέπει να περιέχει ποικιλία τροφών από κάθε ομάδα, σε ποσότητες ανάλογες με τις ανάγκες του παιδιού. Η συμμετοχή των ομάδων θα πρέπει να είναι σύμφωνη με την πυραμίδα της μεσογειακής διατροφής.Σύμφωνα με τις έρευνες, μόνο ένα μικρό ποσοστό των παιδιών και εφήβων, διατρέφεται σωστά. Δυστυχώς η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών βρίσκεται σε πολύ χαμηλά επίπεδα, με το 20% παιδιών και εφήβων να μην καταναλώνει καθόλου φρούτα και λαχανικά. Το λαχανικό που καταναλώνουν περισσότερο είναι οι τηγανιτές πατάτες και η μπανάνα το πρώτο σε κατανάλωση φρούτο (σε ορισμένες περιπτώσεις το μοναδικό). Η διατροφική συμπεριφορά των γονέων επηρεάζει σημαντικά τις επιλογές των παιδιών. Η βελτίωση της διατροφής όλης της οικογένειας θα πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα.

Ο «πολιτισμένος» υποσιτισμός

Την ίδια στιγμή που στο δυτικό κόσμο η παιδική παχυσαρκία καλπάζει, σε πολλές χώρες του κόσμου η φτώχεια, η ανέχεια και η εξαθλίωση οδηγούν τα παιδιά σε σοβαρό υποσιτισμό, με μη αναστρέψιμες επιπτώσεις στην υγεία και την ανάπτυξη τους.

Ο υποσιτισμός αφορά πλέον και τον δυτικό κόσμο παρά τα προβλήματα παχυσαρκίας και την υπερκατανάλωση. Οι κακές διατροφικές επιλογές οδηγούν σε σοβαρές διατροφικές ελλείψεις σε διάφορα θρεπτικά συστατικά όπως είναι το ασβέστιο, ο σίδηρος, οι φυτικές, τα αντιοξειδωτικά και σε υπερκατανάλωση κορεσμένων λιπαρών.

2.Η σημασία των γευμάτων

Όταν ένα παιδί υποσιτίζεται, η συμπεριφορά του, η συγκέντρωση και η ακαδημαϊκή του

απόδοση επηρεάζονται αρνητικά. Κάτι τέτοιο μπορεί να συμβεί ακόμη κι αν απλώς παραλείψει ένα γεύμα. Τα παιδιά που τρώνε ένα θρεπτικό πρωινό αποδίδουν καλύτερα στο σχολείο, σε σχέση μ’ εκείνα που δεν τρώνε. Ένα σωστό πρωινό βοηθά στην φυσιολογική και υγιή ανάπτυξη των παιδιών. Η απουσία του πρωινού δεν αναπληρώνεται με τα υπόλοιπα γεύματα και τα παιδιά οδηγούνται σε φτωχή θρεπτική κατάσταση, κάτι που τα καθιστά ευάλωτα σε ασθένειες.Το ίδιο σημαντικό είναι και το πρόγευμα. Τα παιδιά λειτουργούν καλύτερα μέσα στην σχολική αίθουσα, όταν δεν πεινούν.Ένα παιδί το οποίο παρουσιάζει έλλειψη διαφόρων θρεπτικών συστατικών μπορεί να είναι ευερέθιστο, επιθετικό ή αντίθετα θλιμμένο και απόμακρο.

3.Παιδική παχυσαρκία

Ο αριθμός των παχύσαρκων έχει αυξηθεί δραματικά κατά τις 3 τελευταίες δεκαετίες. Όπως οι γονείς έτσι και τα παιδιά οδηγούνται σταδιακά στην παχυσαρκία. Στις ηλικίες 2-19 ετών υπολογίζεται πως το ποσοστό των παχύσαρκων στον δυτικό κόσμο φθάνει περίπου το 20%. Εάν στο ποσοστό αυτό προσθέσουμε και τα υπέρβαρα άτομα που οδεύουν στην παχυσαρκία, το ποσοστό διπλασιάζεται. Ο όρος «υπέρβαρος» είναι λίγο αντιφατικός. Κάποιοι ερευνητές πιστεύουν πως δεν καλό να χρησιμοποιούμε τον όρο «παχύσαρκος», για ένα παιδί που βρίσκεται λίγο πάνω από τα φυσιολογικά του κιλά και κάποιοι υποστηρίζουν πως θα πρέπει αντιμετωπίσουμε την τάση προς την παχυσαρκία ευθέως.Το πρόβλημα είναι ότι τα «υπέρβαρα» παιδιά, θα γίνουν πιθανώς παχύσαρκοι ενήλικες, με όλες τις δυσάρεστες επιπτώσεις που αυτό συνεπάγεται.

4.Η οικογένεια

Όταν και οι δύο γονείς έχουν φυσιολογικό βάρος, τα παιδιά έχουν λιγότερες από 10% πιθανότητες να γίνουν παχύσαρκα κατά την ενήλικη ζωή τους, ενώ όταν ο ένας τουλάχιστον γονιός είναι παχύσαρκος, η πιθανότητα αυτή μπορεί να φθάσει το 80%. Η διατροφική συμπεριφορά της οικογένειας έχει άμεση επίπτωση στην διατροφική συμπεριφορά των παιδιών κα κατά συνέπεια στην αύξηση του σωματικού τους βάρους.Στη σημερινή εποχή εργάζονται και οι δύο γονείς απουσιάζοντας πολλές ώρες της ημέρας από το σπίτι. Η έλλειψη χρόνου οδηγεί συχνά σε εύκολες και έτοιμες λύσεις στο φαγητό. Τα γεύματα στο σπίτι και ιδιαίτερα τα γεύματα των παιδιών στο σχολείο, γίνονται ολοένα και πιο πρόχειρα, ολοένα και πιο φτωχά διατροφικά. Πλέον καταναλώνουμε περισσότερες θερμίδες ημερησίως σε σχέση με 30 χρόνια πριν και αυτό οφείλεται σε μια πληθώρα εδεσμάτων, αναψυκτικών και άλλων προϊόντων που κατακλύζουν τα ράφια των supermarkets αλλά και των ντουλαπιών της κουζίνας μας. 

Η καθιστική ζωή, η απουσία δραστηριοτήτων στη γειτονιά, οι πολλές ώρες μπροστά σ’ έναν υπολογιστή, σε μία τηλεόραση και γενικά σε μία οθόνη και οι αυξημένες υποχρεώσεις των σημερινών παιδιών σε σχέση με τα μαθήματα του σχολείου, έχουν συμβάλει σημαντικά στην αύξηση της παχυσαρκίας. Ακόμη κι αν η διατροφή είναι ισορροπημένη, αρκεί η πολύ χαμηλή δραστηριότητα για να οδηγηθούμε σταδιακά στην παχυσαρκία. Η τηλεόραση και οι διαφημίσεις γενικά παιδικών λιχουδιών έχουν επίσης παίξει σημαντικό ρόλο στις διατροφικές επιλογές μικρών και μεγάλων.Τα παιδιά λοιπόν επηρεάζονται από το οικογενειακό τους περιβάλλον. Γι αυτό λοιπόν θα πρέπει να προσέχουν πρώτα οι γονείς, να βελτιώσουν τις διατροφικές τους συνήθειες, να κάνουν πιο υγιεινές επιλογές στην διατροφή τους και να οδηγούν τα παιδιά σε δραστηριότητες, σε ορισμένες από τις οποίες καλό θα είναι να συμμετέχουν και οι ίδιοι. Όταν οι γονείς τρώνε πολλά φρούτα και λαχανικά, το ίδιο θα κάνουν και τα παιδιά. Έτσι και τα παιδιά θα είναι πιο υγιή και με λιγότερες πιθανότητες να οδηγηθούν στην παχυσαρκία.

5.Η ανάπτυξη

Τα παχύσαρκα παιδιά αναπτύσσονται, ψηλώνουν και μπαίνουν στην εφηβεία νωρίτερα από τους συνομήλικους τους, αλλά το τελικό ύψος τους είναι μικρότερο από ότι θα ήταν εάν δεν ήταν παχύσαρκα. Αναπτύσσουν μεγαλύτερο μυοσκελετικό σύστημα, ώστε να ανταποκριθεί το σώμα τους στις αυξημένες απαιτήσεις.

6.Η υγεία

Όπως οι παχύσαρκοι ενήλικες, έτσι και τα παχύσαρκα παιδιά αρχίζουν να δημιουργούν αθηρωματική πλάκα, αυξημένη χοληστερόλη, τριγλυκερίδια και αρτηριακή πίεση. Αυξάνει η αντίσταση στην ινσουλίνη και μαζί η πιθανότητα να αναπτύξουν διαβήτη τύπου 2. Αυξημένη είναι επίσης η πιθανότητα αναπνευστικών προβλημάτων όπως είναι το άσθμα.

7.Η ψυχολογία

Ανάλογες είναι οι επιπτώσεις στην ψυχολογική υγεία των παχύσαρκων παιδιών. Συνήθως οι άνθρωποι αξιολογούν τους άλλους με βάση την εμφάνιση και όχι με βάση τον χαρακτήρα τους. Κάποιες φορές οι μεγαλύτεροι κάνουν διακρίσεις με βάση την εμφάνιση των παχύσαρκων παιδιών, ενώ τα συνομήλικα τους παιδιά, τα απομονώνουν. Η αίσθηση της απόρριψης και της αποτυχίας τα οδηγεί σε χαμηλή αυτοεκτίμηση και σε παθητική στάση σε όλη τους τη ζωή.

8.Αντιμετώπιση

Καλύτερη μέθοδος αντιμετώπισης της παχυσαρκίας είναι η πρόληψη. Οι γονείς πρέπει να προσέχουν ώστε να μην εμφανιστεί το πρόβλημα και εάν τελικά εμφανιστεί, να αντιμετωπιστεί πριν την εφηβεία. Η πιο επιτυχημένη προσέγγιση περιλαμβάνει σωστή διατροφή, άσκηση και ψυχολογική υποστήριξη.

9.Διατροφή

Ο αρχικός στόχος της διατροφική παρέμβασης, είναι το υπέρβαρο ή παχύσαρκο παιδί να καταφέρει να διατηρήσει το βάρος. Όσο το παιδί θα ψηλώνει τόσο η αναλογία βάρους και ύψους θα πλησιάζει τα φυσιολογικά επίπεδα. Η απώλεια βάρους δεν θα πρέπει να είναι ο πρώτος στόχος. Εάν το διαιτολόγιο του παιδιού είναι έστω και ελαφρώς στερητικό, σε βάθος χρόνου θα επηρεαστεί αρνητικά και μη αναστρέψιμα η ανάπτυξη του.«Μην αντιμετωπίζετε τα παχύσαρκα παιδιά, ως παχύσαρκους ενήλικες»

Ακόμη και μια μικρή και αργή απώλεια βάρους είναι πολύ σημαντική βοήθεια για το παιδί, το οποίο σε διαφορετική περίπτωση θα συνέχιζε απλά να αυξάνει το βάρος του. Όταν έχει προκύψει μια παθολογική κατάσταση, η οποία σχετίζεται με την παχυσαρκία, τότε επιβάλλεται να γίνει προσπάθεια για απώλεια βάρους και πάλι όμως με υπομονή, εξατομικεύοντας πολύ προσεκτικά το διαιτολόγιο του παιδιού.

Ορισμένες χρήσιμες οδηγίες για πρόληψη και αντιμετώπιση της παιδικής παχυσαρκίας:

1. Προσέξτε το μέγεθος και τον τρόπο παρασκευής των γευμάτων όλης της οικογένειας.
2. Προτρέψτε τα παιδιά να συμμετέχουν στα ψώνια και στο μαγείρεμα.
3. Προτρέψτε τα παιδιά να τρώνε μόνο όταν πεινούν, να τρώνε αργά, να απολαμβάνουν την συντροφιά στο τραπέζι και να σταματούν όταν χορταίνουν.
4. Να τους μάθετε να επιλέγουν τροφές με χαμηλά λιπαρά και παράλληλα πολλά φρούτα και λαχανικά. Έτσι θα είναι πιο εύκολο να καλύπτουν τις θρεπτικές τους απαιτήσεις, χωρίς να υπερκαταναλώνουν θερμίδες.
5. Περιορίστε τροφές με κορεσμένα λιπαρά και αποφύγετε την κατανάλωση trans λιπαρών.
6. Περιορίστε τροφές και αναψυκτικά πλούσια σε ζάχαρη.
7. Μην πιέζεται τα παιδιά να αδειάσουν το πιάτο τους.
8. Οργανώστε τα σνακ ανάλογα με τις ανάγκες του παιδιού, μαθαίνοντας το να χρησιμοποιεί υγιεινές επιλογές, όπως: δημητριακά, ξηρούς καρπούς, φρούτα και λαχανικά.
9. Οργανώστε σωστά τα γεύματα στο σχολείο. Αποφύγετε βιομηχανοποιημένες τροφές, φτιάξτε κάτι φρέσκο και συνδυάστε το με φρούτα, χυμούς και λαχανικά.
10. Να αποφεύγονται τα γεύματα μπροστά στην τηλεόραση ή στον υπολογιστή.
11. Βοηθήστε τα να αυξήσουν την φυσική τους δραστηριότητα.

Να θυμάστε πάντα πως η αντιμετώπιση της παχυσαρκίας είναι πολύ πιο δύσκολη από την πρόληψη και συχνά οδηγείται σε αποτυχία. Είναι πολύ σημαντικό οι γονείς να εκπαιδεύουν διατροφικά τα παιδιά και να τα προτρέπουν να έχουν ένα λεπτό και σε καλή φυσική κατάσταση σώμα. Η προσπάθεια θα πρέπει να εστιάζεται στο πως θα μάθω να τρώω σωστά και όχι στο πως θα κάνω «δίαιτα».

  
Πηγές:tanea.gr, iatronet.gr, mednutrition.gr

                            ==============================================